Di tích Tháp Mường Và được Bộ Văn Hóa Thể Thao và Du lịch xếp hạng di tích cấp quốc gia năm 1998. Trải qua nhiều năm, với sự linh thiêng và cổ kính, những giá trị to lớn về lịch sử, kiến trúc nghệ thuật tháp đã trở thành biểu tượng của huyện Sốp Cộp. Để Tháp và những hiện vật, những câu chuyện sống động ở điểm di tích này được nhiều người biết đến là nhờ có một phần công của Già làng Lò Văn Bóng. Do làm tốt công tác giữ gìn, bảo vệ, tháp đón từ hàng chục lượt du khách ghé thăm mỗi ngày.

Như thường lệ, người dân sống tại bản Mường Và, xã Mường Và, huyện Sốp Cộp đã quen thuộc với hình ảnh già làng Lò Văn Bóng (71 tuổi) cùng tổ vệ sinh ngày ngày ghé Tháp hương khói, dọn dẹp, trông nom bằng tấm lòng chân chất, nghĩa tình của một người con dân bản. Là người dân tộc Lào, sinh ra và lớn lên tại bản Mường Và, từng giữ nhiều chức vụ của bản như: trưởng bản, bí thư chi bộ, trưởng ban mặt trận và giờ là chi hội trưởng hội người cao tuổi tại bản, ông càng hiểu rõ hơn về lịch sử, ý nghĩa của tháp Mường Và. Tháng 9/2020, được phân công trông nom Tháp, nhận thấy việc gìn giữ di tích không thể một người làm, ông đã ý kiến xin và thành lập tổ vệ sinh gồm 3 thành viên. Mặc dù chưa có chính sách hỗ trợ đối với người đang trông coi các di tích lịch sử - văn hóa, nhưng bằng tình yêu quê hương, bằng tâm huyết, ông vẫn nhiệt tình đóng góp công sức coi sóc với mong muốn qua việc bảo tồn hiện vật, bảo tồn giá trị văn hóa sẽ ngày càng có nhiều hơn du khách biết và đến thăm quan Tháp Mường Và.

Ông Lò Văn Bóng dọn dẹp, lau chùi lại nơi bảo tồn những hiện vật

Ông Lò Văn Bóng - Bản Mường Và, xã Mường Và, huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La tâm sự: Thuộc thế hệ già làng, được bản phân công giao trách nhiệm và sự tín nhiệm của chi bộ giao trách nhiệm cho tôi, bản thân tôi rất vui mừng và tự hào với sự tin yêu đó bản thân sẽ hết sức cố gắng, trông nom ngôi chùa, bảo vệ tháp hàng ngày. Khi có khách đến, ông cũng giới thiệu từng chi tiết một như các tượng đồng, tượng ông sư, ông sái và giới thiệu ngày tháng năm khởi công. Chúng tôi đang có lịch trình để kiến nghị với cấp trên hỗ trợ những gì mà khách đang yêu cầu nơi vệ sinh, nơi ăn chỗ nghỉ đàng hoàng hơn và chu đáo hơn để xứng đáng là nơi thắng cảnh vẻ đẹp của bản, của huyện.

Di tích tháp Mường Và, ngoài ý nghĩa rất quan trọng về mặt kiến trúc cổ, kiến trúc nghệ thuật, những hiện vật kỳ công thì còn có ý nghĩa lịch sử rất quan trọng bởi nằm ngay ở nơi tiếp giáp vùng biên giới giữa Việt Nam và Lào và là một trong những công trình kiến trúc hiếm hoi ở Tây Bắc mang đậm dấu ấn văn hóa của người Lào trên đất Việt. Là người quản lý kiêm hướng dẫn viên tại điểm di tích, mỗi khi có khách đến thăm quan ông Bóng đều tận tình giới thiệu và kể cho du khách nghe về lịch sử của ngôi tháp cổ, về nét đẹp văn hóa dân tộc Lào, các lễ hội trong năm để nguyện cầu cuộc sống hòa bình no ấm…

Chị Lường Thị Kim - Bản Mường Và, xã Mường Và, huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La chia sẻ: Vào những ngày nghỉ, ngày lễ em cũng hay cùng gia đình lên tháp chơi, đi dạo, được các ông đón tiếp rất tận tình chu đáo, các ông cho  biết thêm rất là nhiều lịch sử của tháp từ bao đời nay.

Ông Lò Văn Bóng giới thiệu và kể về lịch sử của ngôi tháp cổ cho các con cháu trong bản

Nhờ làm tốt công tác vệ sinh, để môi trường xanh, sạch, đẹp cùng với các giá trị văn hóa truyền thống còn lưu giữ lại Tháp Mường Và đã trở thành điểm du lịch thu hút khoảng chục nghìn lượt khách mỗi năm đến ngắm mình trong không gian trong lành, yên bình nơi đây.

Chị Lường Thị Việt - Cán bộ văn hóa xã hội xã Mường Và, huyện Sốp Cộp, tỉnh Sơn La cho biết: Trong thời gian làm công tác trông coi và quét dọn thì ông rất là nhiệt tình, thật ra thì ông cũng già rồi nhưng ông rất là tâm huyết, vì tháp này rất linh thiêng nên ông rất là chăm chút. Qua công tác bảo vệ và trông coi tháp thấy rằng tháp mường và ngày càng có nhiều du khách đến thăm quan hơn vào các dịp cuối tuần thứ 7 và chủ nhật có nhiều đoàn, thành lập thành từng đoàn đến thăm quan tháp và thắp hương.

Có thể nói, với tâm niệm giản dị bảo vệ Tháp cũng như là bảo vệ ký ức, linh hồn của Mường Và, già làng Lò Văn Bóng đã trở thành một tấm gương sáng, góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng trong việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy các giá trị di sản, tạo điều kiện cho địa phương thúc đẩy phát triển du lịch sinh thái và cộng đồng./.